ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Belgesi

Sağlıklı ve güvenli gıdaların üretimi ve temini, sağlıklı beslenmenin en temel ve vazgeçilmez unsurudur. Bu amaçla günümüzde üreticiler, işleyiciler, taşıyıcılar, toptan ve perakende satış kuruluşlarının dâhil olduğu çeşitli gruplar çeşitli kontrol yöntemleri ve yaklaşımları geliştirmiştir. Eski yaklaşımlarda güvenli gıda üretiminin gerçekleştirilmesi için alınan önlemlerin genellikle son üründeki kontroller temelinde değerlendirildiği görülmektedir. Son ürünlerde yapılan kontrol uygulamaları, ürünün son halinde mevcut hataları ve tehlikeleri göstermektedir.

Günümüzde güvenli gıda üretimi için hammaddeler, katkılar, yardımcı diğer maddeler ve ambalaj malzemelerinin üretiminden başlayarak tedarikçilerin seçimi ve değerlendirmesini, işletmeye kabulünü, üretim aşamalarını, son muhafaza ve sevkiyat dahil olmak üzere kontrol altında tutan bir yaklaşımın gerekliliği ortaya çıkmıştır.

HACCP "Hazard Analysis and Critical Control Points-Tehlike Analizleri ve Kritik Kontrol Noktaları" Yönetim Sistemi bu yaklaşımlardan birisidir. Çeşitli ülkelerin ilgili resmi organları ve ulusal standart kuruluşları HACCP Yönetim Sistemi'ne yönelik önemli düzenlemelere gitmişler ve standartlar yayımlamışlardır.

Uluslararası piyasalarda ise, hemen her ülkenin gıda güvenliği ile ilgili standardının bulunması ve diğer ülkelerin birbirlerine uyum sağlamasındaki zorluk/isteksizlik ise bu konuda uluslararası bir standardın hazırlanarak yayımlanması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu amaçla, Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO)  "ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemleri-Gıda Zincirindeki Tüm Kuruluşlar İçin Şartlar" adlı bir uluslararası HACCP Yönetim Sistemi Standardı yayımlamıştır.

ISO 22000:2005 Standardı'nın temel yaklaşımı, tüketicinin gıda kaynaklı hastalıklara maruz kalmaması için geliştirilmiş, gıda zinciri içerisindeki tüm prosesleri altyapı, personel ve ekipman gibi tüm etkileyenleriyle birlikte kontrol altında tutan önleyici bir sistemin kuruluşlarda uygulanmasıdır. Kuruluşlarda Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi uygulamaları üretim kontrolü, ürün kontrolü, ekipman kontrolü; bakım ve genel hijyen uygulamaları; personel ve ziyaretçi hijyeni; taşıma, depolama, ürün bilgisi; eğitim, tedarikçi seçimi ve değerlendirmesi; eğitim, iletişim ve benzeri konuları kapsamaktadır.

ISO 22000:2005 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemini Kimler Uygulayabilir?

ISO 22000:2005 standardı kapsamında belgelendirme yapılabilecek olan dolaylı ve dolaysız yer alan kuruluşlar şunlardır.

A) Kuruluşlar

1. Çiftçiler,
2. Hasatçılar,
3. Yem üreticileri,
4. Gıda bileşeni üreticileri,
5. Gıda üreticileri,
6. Gıda satıcıları,
7. Gıda servisleri,
8. Hazır yemek firmaları,
9. Temizlik ve sanitasyon hizmeti veren kuruluşlar,
10. Taşıyıcılar, depolama ve dağıtım kuruluşları vb.

B) Dolaylı olan kuruluşlar

1. Ekipman sağlayan kuruluşlar,
2. Temizlik ve sanitasyon ajanları,
3. Ambalaj malzemeleri
4. Gıda ile temasta bulunan diğer öğeleri üreten kuruluşlar vb.

ISO 22000:2005/HACCP'in Faydaları

ISO 22000:2005 sisteminin uygulanması, hijyen standartlarına, kanuni ve düzenleyici gıda güvenliği gereksinimlerine uygun üretim yapıldığını göstergesidir. Bu sayede hem güvenli gıda üretimini sağlamakta hem de firmaların kurumsallaşma süreçlerini hızlandırarak gelişimlerine destek vermekte ve uluslararası bir standart olduğu için kurumların uluslararası ticaret hedeflerini gerçekleştirmesinde kolaylık sağlamaktadır. Ayrıca, ISO 22000:2005, tüketicilerin; sağlık açısından güvenli ürün ve hizmet almalarını sağlayarak işletmenin müşterilerine verdiği önemi göz önüne sermekte ve müşteri memnuniyetine katkı sağlamaktadır.

Avrupa birliği ile entegrasyonda da en önemli konulardan biri olan Gıda Güvenliği, ayrıca Tarım Bakanlığı gibi resmi kurumların denetimlerinde ve Gıda Kodeksi isteklerinde de yaklaşık olarak bu standardın bütün isteklerini içerecek şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Özetlemek gerekirse, ISO 22000:2005/HACCP'in faydalarını aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür:

•             Daha etkili ve dinamik gıda güvenliği tehlike kontrolü ve gıda kaynaklı hastalıkların azaltılması,
• Müşteri sadakati ve memnuniyetinin sağlanması,
• Ön gereksinim programlarının sistematik yönetimi ve kontrol,
• Karar almada geçerli kaynak (veri) eldesi,
• Gıda güvenliğine yönelik denetim etkinliği,
• Neyin gerekli olduğuna odaklanmış kontrol,
• Ürün geri dönüşü gibi hususların engellenmesi ile kalitesizlik maliyetlerinde düşüş sağlanması,
• Gıda endüstrisi zincirinin tüm halkaları arasında iletişimin desteklenmesi ve organizasyonu,
• Kaynak optimizasyonu, personel yeterliliğinin artışı,
• Çalışma ortamının iyileşmesi,
• Dokümantasyonun iyileştirilmesi ve izlenmesinde kolaylık,
• Daha iyi planlama, daha az proses sonrası (post-process) doğrulama,
• Resmi denetimlerde karşılaşılan sorunların en aza indirilmesi,
• Kanunlara uyumluluğun sağlanması,
• Gıda güvenliğine gösterilen özenin müşterilere kanıtlanması ve pazar payının artırılması,
• Tedarikçi olarak yurtdışı pazarlarda diğer kuruluşlarla uyumluluk, dış pazarda daha etkin pazarlama,
• Ekonomik büyüme ve kalkınma için potansiyel artış       ı